درس ۲5 : توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT)

وقتی یک سلبریتی یک کار هنری انجام می‌دهد، به محبوبیت فوق‌العاده‌ای دست پیدا می‌کند؛ در این چند وقت اخیر، این اتفاق در فضای کریپتو نیز رخ داده است. سلبریتی‌ها و هنرمندان آثار هنری‌شان را در ازای رمز ارزها به فروش می‌رسانند. برای مثال، کریس تورس، خالق یک گربه‌ی کارتونی و دیجیتالی به نام ‌«نیان کت‌» که به میم محبوبی در اینترنت تبدیل شد، این اثر خود را به عنوان یک گیف وایرال، به مبلغ ۳۰۰ اتریوم فروخت.

به همین ترتیب، موسیقیدانی به نام گرایمز، اثر هنری کریپتوی خود را با استفاده از توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) به ارزش ۵.۸ میلیون دلار به فروش رساند. صنعت کریپتو با شتاب بالا در حال گسترش است و بسیاری از سلبریتی‌ها و علاقه‌مندان عمومی رمز ارزها نیز به سرعت وارد فضای NFT می‌شوند. به همین خاطر، در این مقاله به بررسی دقیق توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی (NFT) می‌پردازیم – موضوعی که سروصدای زیادی در صنعت کریپتو  به پا کرده است.

توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) چه هستند؟

توکن‌های غیر قابل تعویض (Nun-fungible tokens یا NFT) به خاطر ویژگی‌های منحصر به فردشان مشهور شده‌اند. Nun-fungible  را در زبان فارسی می‌توان به صورت ‌«غیر مثلی‌» نیز ترجمه کرد؛ یعنی توکن‌هایی که مثل آن‌ها وجود ندارد. آن‌ها توکن‌های رمزنگاری‌شده‌ای هستند که در نوع خود، بی‌نظیر بوده و به خاطر مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصر به فردشان شناخته می‌شوند. هم‌چنین، آن‌ها را با صفاتی مثل کلکسیونی و عتیقه توصیف می‌کنند. ارزش NFTها معمولا به خاطر ویژگی‌های منحصر به فردی است که از آن‌ها بهره‌مند هستند. این دارایی‌های دیجیتالی قابل تعویض نیستند، زیرا با یکدیگر فرق دارند. هر NFT ویژگی‌های متفاوتی را از خود نشان می‌دهد و ارزش منحصر به فردی دارد.

تاریخچه‌ی NFT – چگونه و چرا ایجاد شد؟

توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی در ۲۰۱۷ به وجود آمدند. داستان‌ آن‌ها با یک بازی آغاز شد – Cryptokitties یا بچه گربه‌های کریپتو که در آن، بازیکنان باید نسخه‌ی محدودی از «گربه‌های مجازی‌» را بخرند و گربه‌هایی شبیه آن‌ها را ‌«پرورش‌» دهند، یعنی آن‌ها را به وجود بیاورند. به این ترتیب، بازیکنانی که در این بازی به موفقیت برسند، جایزه می‌برند. توسعه‌دهندگان بازی از NFT‌ها به عنوان جوایز، کلکسیون‌ها، و سایر پاداش‌های داخل بازی استفاده می‌کنند. این توکن‌ها را با استفاده از بازار بلاک چین مخصوص NFT، می‌توان به سایر بازیکنان انتقال داد. با وجود این، NFTها به خودی به خود به محبوبیت بالایی رسیدند، زیرا هنرمندان دیجیتالی و سایر سلبریتی‌ها کلکسیون‌ها و آثار هنری‌شان را از طریق همین توکن‌ها به فروش می‌رسانند.

ویژگی‌های NFT

ویژگی‌های اصلی NFT‌ها که آن‌ها را از سایر توکن‌ها متمایز می‌کنند، عبارت هستند از

• غیر قابل تعویض بودن: توکن‌های غیر قابل تعویض یا NFT، همان‌طور که از نام‌شان بر می‌آید، نه قابل تعویض هستند و نه تعامل‌پذیر. این توکن‌ها بر اساس استانداردهای ERC – 721 ساخته شده‌اند، و از این رو، اطلاعات موجود در این توکن‌ها با هیچ یک از سایر توکن‌ها قابل تعویض و هم‌چنین، توسط آن‌ها قابل استفاده نیست.
• نابود نشدنی: شما نمی‌توانید NFTها را نابود کنید. این توکن‌ها و هم‌چنین، اطلاعات ذخیره‌شده در آن‌ها توسط بلاک چین مدیریت می‌شود. بنابراین، سطح امنیتی آن‌ها نیز آن‌چنان بالا است که کسی نمی‌تواند این توکن‌ها را نابود کند.
• منحصر به فرد و نادر: NFTها همیشه از سایر همتایان خود جدا بوده و بازتابی از یک اثر هنری واقعی هستند. آن‌ها برای حفظ اعتبار خود از بلاک چین استفاده می‌کنند. همین عامل باعث تمایز آثار واقعی از سایر نسخه‌ها می‌شود. این منحصر به فرد بودن توکن‌ها، آن‌ها را از سایر همتایان و نسخه‌های‌شان جدا می‌کند. به علاوه، شمار کل NFTها واقعا اندک است و آن‌ها به عنوان دارایی‌های دیجیتال کمیاب تلقی می‌شوند. با وجود این، ارزش آن‌ها به دلیل منحصر به فرد بودن‌شان، از بسیاری از دارایی‌های دیجیتالی دیگر بالاتر است؛ به همین خاطر، آن‌ها بسیار محبوب هستند.
• غیر قابل تقسیم: شما نمی‌توانید بخشی از NFTها را جدا کنید و مثل سایر رمز ارزها به جای دیگر منتقل کنید. زیرا NFTها مثل سایر رمز ارزها ارزش تعریف‌شده‌ای ندارند؛ به همین خاطر، قابل تقسیم نیستند.

کارکرد توکن‌های غیر قابل تعویض چگونه است؟

نحوه‌ی کارکرد توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی با سایر دارایی‌های دیجیتال متفاوت است. آن‌ها به خاطر مجموعه‌ای از ویژگی‌های درونی‌شان منحصر به فرد هستند و به هیچ وجه قابل دستکاری نیستند. شما می‌توانید ثابت کنید این توکن‌ها برای شما هستند و شما مالک آن‌ها هستید. شما می‌توانید برای همیشه آن‌ها را نگه دارید یا آن‌ها را بفروشید. در برخی از NFTها، خالق اصلی این توکن‌ها حق امتیاز فروش مجدد دریافت می‌کند. هرگاه دارندگان NFT بخواهند توکن‌های‌شان را بفروشند، آن‌ها حق امتیاز کسب می‌کنند.

NFTها در کیف‌های پول مبتنی بر اتریوم نگهداری می‌شوند، و امنیت آن‌ها حفظ خواهد شد. برای فروش این توکن‌ها نیاز به هیچ واسطه‌ای وجود ندارد. شما می‌توانید توکن‌ها را در بازار آزاد و هم‌چنین، به صورت همتا به همتا بفروشید. هم‌چنین، شما می‌توانید تعیین‌کننده‌ی کمیابی NFTها نیز باشید.

توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی دارای دو جنبه هستند که باید آن‌ها را به خوبی درک کنید: کمیابی و حق امتیاز.

حق امتیاز

وقتی NFTها را می‌فروشید، حق امتیازی به خالق اثر و هم‌چنین فروشنده (دارنده‌ی این توکن‌ها) پرداخت می‌شود. این یکی از قدرتمندترین مفاهیم مربوط به NFTها است که البته هنوز در مراحل اولیه‌ی توسعه قرار دارد. حتی پلتفرم‌هایی وجود دارند که برای هنرمندان‌شان نیز حق امتیاز در نظر می‌گیرند. این فرایند به طور خودکار انجام می‌شود؛ بنابراین، هرگاه NFT به فروش برسد، حق امتیاز آن به صورت خودکار به حساب خالق آن واریز می‌شود. با وجود این، برای آن‌که حق امتیاز به صورت خودکار به حساب افراد واریز شود، برنامه‌نویسیِ حق امتیاز باید بدون نقص انجام شود، در غیر این صورت، فرایند آن دشوار می‌شود؛ زیرا مانند سایر بخش‌ها، این فرایند نیز باید هم‌چنان به صورت دستی و بسیار کند انجام شود.

کمیابی

خالق توکن غیر قابل تعویض می‌تواند درباره‌ی کمیاب ماندن دارایی‌های دیجیتالی – که توسط خودش خلق شده‌اند – تصمیم بگیرد. از آن‌جا که هر NFT منحصر به فرد است، خالق آن‌ها می‌تواند شمار NFTهایی را که خلق کرده، ثابت نگه دارد. هر یک از NFTها اندکی با سایرین متفاوت است، و همین باعث منحصر به فرد بودن‌شان می‌شود. اکنون، خالق این آثار و دارایی‌ها می‌تواند تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد تمام این NFTها به استثنای مقداری تفاوت جزئی، شبیه هم باشند، یا با ایجاد تفاوت‌های عمده، شمار آن‌ها را محدود نگه دارد؛ این قبیل آثار را می‌توان به صورت کلکسیون جمع‌آوری کرد.

چرا NFTها ارزشمند هستند؟

ارزش توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی از منحصر به فرد بودن‌شان مشتق می‌شود. از آن‌جا که هر یک از توکن‌های غیر قابل تعویض منحصر به فرد است، هر کدام نشان‌دهنده‌ی ارزشی متفاوت از سایرین است. توکن‌های غیر قابل تعویض با سایر دارایی‌های دیجیتالی نظیر بیت کوین و غیره - که دارای ارزش مشابه‌ای هستند و این ارزش بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود - تفاوت دارند. ارزش NFTها بر اساس کمیابی، نادر بودن، و منحصر به فرد بودن این توکن‌ها تعیین می‌شود.

چگونه NFT بخریم؟

اگر می‌خواهید توکن‌های غیر قابل تعویض بخرید، می‌توانید از مراحل زیر پیروی کنید:

• باید پلتفرمی را برای خرید و فروش NFTها انتخاب کنید. تعداد زیادی از این پلتفرم‌ها وجود دارند، از جمله Enjin Marketplace، OpenSea، Rarible و غیره. شما باید یکی از آن‌ها را برای معامله انتخاب کنید.
• مرحله‌ی دوم متصل شدن به کیف پول است. تعداد زیادی کیف پول نیز وجود دارند که می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید – MetaMask، WalletConnect، MyEtherWallet، و غیره.
• سپس، باید به دنبال NFTهای مورد نظرتان بگردید.
• وقتی NFT مورد نظر را پیدا کردید، بر روی گزینه‌ی «BUY‌‌» کلیک کنید.
• جزییاتی را که بر روی پنجره‌ی پاپ‌آپ به نمایش درآمده‌اند، مجددا بررسی کنید.
• هزینه‌ی NFTها را پرداخت کنید.
• در نهایت، شما NFTها را در کیف پول‌تان خواهید داشت.

نحوه‌ی ساخت و فروش NFT چگونه است؟

فرایند خلق و فروش NFTها به ترتیب زیر است:

• شما می‌توانید از هر کدام از بازارهای NFT نظیر OpenSea یا Rarible استفاده کنید.
• پس از انتخاب بازار مورد نظر، روی گزینه‌ی CREATE کلیک کنید.
• کلکسیون یا اثر هنری‌تان، یا هر چیز خلاقانه‌ی دیگری را که از پیش درست کرده‌ و می‌خواهید بفروشید یا از آن کسب درآمد کنید، انتخاب کنید.
• نوع فایل را انتخاب کنید – PNG، MP3، یا GIF و هر آن‌چه را مناسب اثرتان باشد، مشخص کنید.
• حداکثر حجم فایل می‌تواند ۳۰ مگابایت باشد.
• نام و توضیحاتی را برای NFT وارد کنید.
• قیمت اثر هنری‌تان را نیز بنویسید.
• تنظیمات مربوط به برنامه‌ی حق امتیاز را نیز انجام دهید.
• سپس به کیف پول متصل شوید.
• گس فی (GAS Fee) یا کارمزدهای مربوطه را پرداخت کنید.
• با استفاده از کیف پول دیجیتال متصل به شبکه، سفارش فروش را امضا کنید.
• سپس، بر روی دکمه‌ی تایید فروش روی کیف پول‌تان کلیک کنید.
• پس از خلق و فهرست کردن NFT، اکنون نوبت فروش فرا رسیده، پس از فروش، مبلغ حق امتیاز به کیف پول‌تان واریز می‌شود.

گران‌قیمت‌ترین NFTها

در این بخش، به پنج گران‌قیمت‌ترین NFTها در جهان اشاره می‌کنیم:

• گرایمز که با اثر هنری‌اش به نام WarNymph Collection Vol وارد عرصه‌ی توکن‌های غیر قابل تعویض شد، در جایگاه اول قرار گرفت. وی این کار را با همکاری بروکر (کارگزار) خود، مک بوشر، انجام داد. آن‌ها در اول مارس ۲۰۲۱، NFT خود را در Nifty Gateway ایجاد کردند. کل این مجموعه فقط ظرف بیست دقیقه و به ارزش ۵.۸ میلیون دلار فروش رفت.
• جایگاه دوم متعلق به فردی به نام مد داگ جونز است که مجموعه‌ی Crash+ Burn وی به قیمت ۳.۹ میلیون دلار فروخته شد.
• اثری به نام Bitcoin Angel (فرشته‌ی بیت کوین) متعلق به فردی به نام ترور جونز نیز در جایگاه سوم قرار دارد؛ این اثر نیز در فوریه‌ی ۲۰۲۱ به قیمت ۳.۲ میلیون دلار به فروش رسید.
• جاستین رویلند با اثری با نام The Best I Could Do در جایگاه چهارم قرار دارد. این اثر نیز با قیمت شگفت‌انگیز ۱.۶۵ میلیون دلار فروخته شد.
• جایگاه پنجم متعلق به کریستا کیم است که اثر هنری‌اش با نام Mars House با قیمت ۵۱۲،۰۰۰ دلار به فروش رسید. وی نخستین زنی است که وارد این عرصه شد.

مقایسه‌ی توکن‌های قابل تعویض و غیر قابل تعویض

آینده‌ی NFT

با توجه به شمار روزافزون هنرمندان و سلبریتی‌هایی که به این توکن‌ها علاقه‌مند می‌شوند، آینده‌ی توکن‌های غیر قابل تعویض یا غیر مثلی امیدوارکننده به نظر می‌رسد. بازار کلی این توکن‌ها روز به روز بزرگ‌تر می‌شود و تحلیلگران رشد بیش‌تر آن‌ها را پیش‌بینی می‌کنند. سرمایه‌گذاران از ریسک‌های کوتاه مدت این توکن‌ها برای تحقق سود بلند مدت استقبال می‌کنند.

نتیجه‌گیری

توکن‌های غیر قابل تعویض در نوع خود بی‌نظیر هستند و بنابراین، جذابیت‌شان روز به روز بیش‌تر می‌شود. نه تنها سلبریتی‌‌ها و هنرمندان، بلکه سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان به کریپتو نیز به این بازار علاقه نشان می‌دهند. آینده‌ی NFTها روشن‌تر به نظر می‌رسد. دلیل این مسئله نیز منحصر به فرد و کمیاب بودن و مجموعه‌ای از ویژگی‌های متفاوت آن است که تنوع خوبی را برای ساختار مالی غیرمتمرکز با خود به همراه آورده است.

پاسخ به پرسش‌های متداول

• آیا این توکن‌ها قابل تقسیم هستند؟

خیر، NFTها را نمی‌توان به چند توکن تقسیم کرد. این توکن‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد هستند، و از این رو، قابل تقسیم نیستند.

• چه کسی توکن‌های NFT را درست می‌کند؟

هر کسی می‌تواند NFT درست کند. اگر شما نیز چیز منحصر به فردی دارید که می‌توانید آن را بفروشید یا از آن کسب درآمد کنید – چیزهایی از قبیل آثار هنری، نقاشی، GIF یا چیزهایی شبیه به آن‌ها، می‌توانید NFT درست کنید و آن را به فروش برسانید.

• آیا سرمایه‌گذاری در NFTها امن است؟

توکن‌های غیر قابل تعویض سرمایه‌گذاری‌هایی ریسک‌دار هستند، ولی ارزش و محبوبیت این توکن‌ها در وضعیت کنونی بازار نشان‌دهنده‌ی کوتاه‌مدت بودن این ریسک است. سودهای بلند مدتی نیز در آن‌ها وجود دارند.

• چگونه می‌توان از NFT حق امتیاز به دست آورد؟

اگر در NFTتان برنامه‌ی حق امتیاز را لحاظ کرده باشید، می‌توانید از NFT خود حق امتیاز کسب کنید.