مالیات علی الراس چیست؟ و چند درصد است؟
علیالراسشدن مالیات یک موضوع مهم و حیاتی در حوزه مالیاتی است که تمام اشخاص حقیقی و حقوقی ممکن است با آن سروکار داشته باشند. در این مقاله میخواهیم در مورد مفهوم مالیات علی الراس، دلایل احتمالی بروز این موضوع و نحوه محاسبه مالیات علی الراس بپردازیم. اگر شما هم میخواهید با مفهوم علیالراسشدن مالیات آشنا شوید، در این مقاله با ما همراه باشید.
مالیات علی الراس چیست؟
مالیات علی الراس به معنی تشخیص درآمد توسط ممیزین مالیاتی است و اغلب به دلیل عدم ارائه مدارک و اسناد مورد نیاز یا وجود نواقص در آنها رخ میدهد. در این حالت، ممیز مالیاتی مجبور به تخمین درآمد مؤدی میشود و بر اساس آن، مالیات تشخیصی را محاسبه میکند. این مالیات تشخیصی معمولاً بیشتر از درآمد واقعی مؤدی است و منجر به افزایش مبلغ پرداختی او میشود.
عواملی که ممکن است منجر به علیالراسشدن مالیاتی شرکتها یا افراد حقیقی شوند، عبارتاند از:
- عدم ارائه مدارک مالیاتی کامل: اگر افراد حقیقی یا شرکتها مدارک و اسناد مالیاتی کامل و صحیح را در اختیار ممیزین نگذارند، ممکن است ممیز مالیاتی به تخمین درآمد آنها بپردازد.
- وجود نواقص در دفاتر و اسناد مالیاتی: اگر دفاتر مالیاتی به درستی تنظیم نشده و نواقصی در آنها وجود داشته باشد، ممیز مالیاتی ممکن است اظهارنامه مالیاتی را قبول نکند و به تخمین درآمد مؤدی بپردازد.
- عدم آگاهی از قوانین مالیاتی: عدم آگاهی از مسائل مالیاتی و نقض قوانین مالیاتی میتواند به علیالراسشدن مالیاتی منجر شود. برای جلوگیری از این موضوع، مهم است که افراد و شرکتها به دقت قوانین مالیاتی را رعایت کنند و در صورت نیاز به مشاوره حسابداری و مالیاتی مراجعه کنند.
مالیات علی الراس معمولاً مبنای محاسبهای مانند قراین و ضرایب مالیاتی میپذیرد که توسط ممیز مالیاتی تعیین میشود. این نوع مالیات ممکن است میزان پرداخت مالیات مؤدی را افزایش دهد و عواقب مالی و قانونی جدی داشته باشد. برای اجتناب از علیالراسشدن مالیات، بهترین راه ارائه مدارک مالیاتی کامل و صحیح و رعایت قوانین مالیاتی کشور است. همچنین، مشاوره متخصصان مالیاتی میتواند به افراد و شرکتها در اجتناب از این مسئله کمک کند.
انواع مالیات علی الراس
در قوانین مالیات معمولاً سه حالت ممکن برای علیالراسشدن مالیات وجود دارد:
- عدم ارائه اظهارنامه به موقع: اگر شخص حقیقی یا حقوقی اظهارنامه مالیاتی خود را به موقع ارائه ندهد، ممکن است مالیات علی الراس برای او اعمال شود. در این حالت، شخص باید پس از مهلت مقرر برای ارائه اظهارنامه، مبلغ مالیات به همراه جرائم مالیاتی معینه را پرداخت کند.
- اظهارنامه ناقص: اگر اظهارنامه مالیاتی ارائهشده توسط شخص حقیقی یا حقوقی دارای نواقصی باشد و ممیز مالیاتی از شماره یا اطلاعات لازم برای تعیین مالیات ناقص باقی بماند، مالیات علی الراس ممکن است اعمال شود. در این صورت، شخص موظف است نواقص را برطرف کرده و مبلغ مالیات معینه را پرداخت کند.
- تأخیر در ارائه مدارک: اگر شخص حقیقی یا حقوقی مدارک مالیاتی خود را پس از درخواست کتبی از سوی مراجع مالیاتی تاخیر دهد یا اصلاً ارائه ندهد، ممکن است مالیات علی الراس به او تحمیل شود. در این حالت نیز شخص باید مدارک را به سرعت ارائه کرده و مبلغ مالیات و جرائم مالیاتی معینه را پرداخت کند.
در تمام این حالات، اهمیت ارائه به موقع و کامل مدارک و اطلاعات مالیاتی بسیار بالا است تا از علیالراسشدن مالیاتی جلوگیری شود و افراد مشمول جرائم مالیاتی نشوند. همچنین، پیروی از قوانین و مقررات مالیاتی کشور و مشاوره با کارشناسان مالیاتی میتواند به افراد کمک کند تا از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری کنند.
محاسبه مالیات علی الراس
مالیات علی الراس بهصورت تخمینی توسط ممیزین مالیاتی محاسبه شده و از روشهای متنوعی برای این محاسبه استفاده میشود. در این قسمت توضیحی در مورد چگونگی محاسبه مالیات علی الراس ارائه میدهیم:
- تهیه اظهارنامه برآوردی: زمانی که شخص حقیقی یا حقوقی به هر دلیلی اظهارنامه مالیاتی کامل و صحیح را ارائه نمیدهد، سازمان امور مالیاتی ممکن است به تهیه اظهارنامه برآوردی بپردازد. در این اظهارنامه، اطلاعات مالی و اقتصادی مؤدی بهصورت تخمینی و بر اساس قرائن مالیاتی ارائه میشود.
- جمعآوری اطلاعات: ممیزین مالیاتی تمامی اطلاعات مربوط به فعالیتها و اطلاعات اقتصادی شخص حقیقی یا حقوقی را از منابع مختلف جمعآوری میکنند. این منابع میتوانند مراجع دولتی و غیردولتی، بانکها، سوابق مالی و تجاری و سایر منابع باشند.
- تعیین قرینهها و قرائن: قرینهها و قرائن مالیاتی به عواملی اطلاق میشوند که برای تعیین مبلغ مالیات تخمینی مورد استفاده قرار میگیرند. این عوامل معمولاً شامل درآمد، هزینهها، انواع فعالیت اقتصادی و دیگر ملاحظات مالیاتی میشوند.
- محاسبه مالیات علی الراس: با استفاده از ضریب مالیاتی متناسب با فعالیت اقتصادی و قرینه مالیاتی، ممیزین مالیاتی مبلغ مالیات علی الراس را محاسبه میکنند. این مبلغ عموماً بیشتر از مالیاتی است که بر اساس اطلاعات واقعی شخص حقیقی یا حقوقی باید پرداخت میشد.
- پرداخت مالیات علی الراس: شخص حقیقی یا حقوقی موظف است مالیات علی الراس را به موجب برگ تشخیص مالیات به معاملات مالیاتی پرداخت کند. این مبلغ شامل مالیات تخمینی به همراه جرائم مالیاتی ممکن است.
در نتیجه، مالیات علیالراس بهصورت تخمینی براساس قرینهها و قرائن مالیاتی محاسبه میشود و میتواند مبلغی بیشتر از مالیات واقعی باشد. برای جلوگیری از علیالراسشدن مالیات، اهمیت دقت در تهیه اظهارنامه مالیاتی و ارائه مدارک کامل و صحیح به مراجع مالیاتی بسیار بالا است.
مالیات علی الراس چند درصد است؟
مالیات علی الراس در هر کشور و منطقه ممکن است با توجه به قوانین و مقررات مالیاتی محلی متغیر باشد. معمولاً نرخ مالیات علی الراس براساس نوع فعالیت اقتصادی و سایر عوامل تعیین شده و بهصورت سالانه توسط سازمان مالیاتی اعلام میشود. ضرایب مالیاتی که در دفترچه ضرایب ذکر شده است به ممیزین و مراجع مالیاتی اجازه میدهد تا مبلغ مالیات علی الراس را بر اساس این ضرایب محاسبه کنند.
علاوه بر ضرایب مالیاتی، عواملی مانند میزان درآمد، نوع فعالیت اقتصادی و میزان تخلفات مالیاتی نیز ممکن است در محاسبه مالیات علیالراس تأثیر داشته باشند.
بهعنوان مثال، در برخی کشورها، میزان مالیات علیالراس ممکن است بر اساس درصدی از درآمد مؤدی محاسبه شود. این درصد معمولاً با توجه به میزان نادرستیها یا تخلفات مالیاتی افزایش مییابد. در دیگر موارد، نرخ ثابتی از مالیات علیالراس برای تخلفات مالیاتی مشخص میشود.
در چه مواردی درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس تعیین میگردد؟
علیالراسشدن مالیات به دلایل مختلفی میتواند رخ دهد و میتواند برای مؤدیان مشکلاتی پیش آورد که نیاز به رسیدگی دارند. در ادامه، دلایل اصلی و مهمی که میتوانند به علیالراسشدن مالیات منجر شوند، توضیح داده شده است:
- عدم تکمیل مدارک: ارائه مدارک و اسناد مالیاتی کامل و صحیح برای مؤدیان بسیار حیاتی است. اگر مدارک ناقص باشند یا اطلاعات مالی نادرستی در آنها وجود داشته باشد، ممیزین مالیاتی به تخمین درآمد و مالیات مؤدی پرداخته و مالیات علیالراس اعمال میشود.
- عدم ثبت مستندات مالی: دفاتر مالیاتی و ثبت صحیح مستندات مالی در شرکتها و سازمانها بسیار اهمیت دارد. در صورتی که مستندات مالی به درستی ثبت نشود یا اطلاعات نادرست در دفاتر ثبت شوند، ممیزین مالیاتی ممکن است به تخمین درآمد و مالیات پرداخته و مالیات علی الراس اعمال شود.
- تأخیر یا عدم ارائه ترازنامه و حسابهای مالی: درخواست اداره امور مالیاتی برای ارائه ترازنامه، حساب سود و زیان، حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان از اهمیت بسیاری برخوردار است. اگر مؤدیان تأخیر کنند یا این اطلاعات را به موقع ارائه ندهند، ممیزین مالیاتی ممکن است به تخمین درآمد و مالیات علیالراس بپردازند.
- عدم ارائه مدارک هزینه یا درآمد: اگر مدارک مرتبط با هزینهها یا درآمدها به درستی ارائه نشوند، اثرات مالی زیادی بر مبلغ مالیات ممکن است داشته باشد. در صورت عدم ارائه مدارک هزینه، هزینهها در محاسبه مالیات مورد احتساب قرار نمیگیرند و در صورت عدم ارائه مدارک درآمد، درآمد ممکن است توسط ممیزین تعیین شود.
علیالراسشدن مالیات میتواند برای مؤدیان به مشکلات مالی و قانونی منجر شود. برای جلوگیری از این موضوع، اهمیت ارائه مدارک کامل و صحیح، ثبت دقیق مستندات مالی و پیروی از قوانین مالیاتی کشور بسیار بالا است. همچنین، مشاوره با کارشناسان مالیاتی میتواند به مؤدیان در مدیریت بهینه مالیاتی و جلوگیری از مشکلات کمک کند.
آیا مالیات علی الراس در سال جدید حذف شده است؟
مالیات علی الراس از نظام مالیاتی از سال ۹۸ به بعد در ایران حذف شده است. این تغییر در روش تشخیص مالیات علیالراس به منظور شفافیت و تحقق عدالت مالیاتی صورت گرفته است. سازمان امور مالیاتی اعلام کرده که در رسیدگی به اظهارنامههای مالیاتی پس از سال ۹۸، از روش تعیین علیالراس استفاده نخواهد شد و رسیدگی بر اساس اظهارنامه مؤدیان انجام خواهد شد.
از این رو، ارائه یک اظهارنامه کامل و دقیق از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود و مؤدیان باید به دقت اطلاعات مالی خود را در اظهارنامه ارائه دهند تا از مشکلات مالیاتی جلوگیری شده و رسیدگی به مالیاتها بر اساس اظهارنامههای مؤدیان انجام شود.
منبع : https://www.zarinpal.com
استعلام سوابق مالیاتی و مشاهده بدهی مالیاتی با کد ملی
وقتی به دنبال اطلاعات مالیاتی خود هستید، استفاده از کد ملی شما میتواند راهی مؤثر و سریع باشد. در این مقاله، ما به شما نشان خواهیم داد که چگونه میتوانید با استفاده از کد ملی خود، بدهیها و سوابق مالیاتیتان را مشاهده کنید. همچنین روشهای استعلام بدهی مالیاتی، مشاهده بدهی مالیاتی اشخاص حقوقی، مشاهده بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی و نحوه پرداخت بدهی مالیاتی را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد تا بتوانید از این اطلاعات مهم برای مدیریت پرونده مالیاتی خود بهره ببرید. برای آشنایی با روشهای مشاهده سوابق مالیاتی و استعلام بدهی مالیاتی، تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.
روشهای استعلام بدهی مالیاتی
با گسترش روشهای الکترونیک و اینترنتی، روشهای مختلفی برای مشاهده سوابق مالیاتی و استعلام بدهی مالیاتی وجود دارد. با راهاندازی سامانه الکترونیکی استعلام سوابق مالیاتی، افراد حقیقی، حقوقی و نهادهای مختلف میتوانند به چهار روش مختلف به استعلام سوابق مالیاتی خود دست یابند. این ۴ روش به شرح زیر است:
۱. مشاهده سوابق و بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی با استفاده از کد ملی
در این روش، افراد حقیقی میتوانند با وارد کردن کد ملی خود، سوابق و بدهی مالیاتی خود را مشاهده کنند.
۲. استعلام بدهی و سوابق مالیاتی با استفاده از شناسه ملی
با این روش، افراد میتوانند با وارد کردن شناسه ملی، به استعلام بدهی و سوابق مالیاتی خود دست یابند.
۳. مراجعه به (سامانه آسان ثبت) برای استعلام بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی
سامانه آسان ثبت به منظور استعلام سوابق مالیاتی افراد حقیقی طراحی شده است و افراد میتوانند از طریق این سامانه به اطلاعات مالیاتی خود دسترسی پیدا کنند.
۴. مشاهده سوابق مالیاتی اصناف و اشخاص حقیقی دارای مغازه از طریق نرمافزار مالیات پروانه کسب
استعلام سوابق مالیاتی اصناف و اشخاص حقیقی دارای مغازه از طریق نرمافزار مالیات پروانه کسب نیز امکانپذیر است.
مشاهده سوابق مالیاتی با کد ملی
استعلام سوابق مالیاتی با کد ملی به شما این امکان را میدهد تا به سوابق و بدهیهای مالیاتی خود دسترسی پیدا کنید. برای انجام این کار، مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. وارد سایت my.tax.gov.ir شوید.
۲. در قسمت ثبتنام، اطلاعات خود را وارد کنید تا ثبتنام در سامانه را تکمیل کنید.
۳. پس از ثبتنام موفقیتآمیز، کد ملی و رمز عبور خود را وارد کنید.
۴. سپس کد امنیتی تصویری را در بخش مورد نظر وارد نمایید.
۵. وارد پنل کاربری خود شوید.
۶. در داخل پنل کاربری، میتوانید موارد و عناوین مختلفی را مشاهده کنید، از جمله استعلام بدهی مالیاتی با کد ملی، ابلاغیههای الکترونیکی، اظهارنامهها، مشاهده سوابق مالیاتی و مشاهده فیشهای پرداختشده مالیاتی.
۷. با کلیک بر روی گزینه مورد نظر، میتوانید به راحتی اطلاعات مالیاتی خود را مطالعه و مشاهده کنید.
استعلام بدهی مالیاتی با شناسه ملی نیز به همین روش انجام میشود. برای این منظور، کافی است کد ملی خود را در بخش مربوطه و شماره تماس خود را در بخش دیگر وارد کنید و به پنل کاربری خود دسترسی پیدا کنید. در پنل کاربری، میتوانید سوابق و بدهیهای مالیاتی خود را مشاهده و استعلام نمایید و از خدمات مالیاتی بهرهبرداری کنید.
مشاهده سوابق مالیاتی اشخاص حقوقی
استعلام بدهی مالیاتی برای شرکتها و اشخاص حقوقی بسیار مهم است و میتواند به جلوگیری از مشکلات مالیاتی در آینده کمک کند. برای مشاهده سوابق مالیاتی اشخاص حقوقی، میتوانید مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. ورود به وبسایت: ابتدا باید به سایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی https://www.tax.gov.ir مراجعه کنید.
۲. ثبتنام و ورود به حساب کاربری: اگر حساب کاربری ندارید، باید ثبتنام کنید. این ثبتنام شامل وارد کردن اطلاعات شرکت و اخذ شناسه کاربری و رمز عبور میشود.
۳. وارد کردن اطلاعات شرکت: پس از ورود به حساب کاربری، باید اطلاعات مربوط به شرکت خصوصی خود را وارد کنید. این اطلاعات ممکن است شامل شماره ملی شرکت و سایر اطلاعات مرتبط با مالیات باشد.
۴. استعلام بدهی مالیاتی: پس از وارد کردن اطلاعات شرکت، میتوانید به بخش استعلام سوابق مالیاتی بروید. در این بخش، میتوانید بدهی مالیاتی شرکت را استعلام کرده و جزئیات آن را مشاهده کنید.
۵. پرداخت بدهی مالیاتی: اگر بدهی مالیاتی وجود دارد، میتوانید آن را از طریق درگاه پرداخت مالیاتی آنلاین پرداخت کنید.
۶. ثبت اسناد و رسیدهای مالیاتی: پس از پرداخت، رسیدهای مالیاتی و اسناد مرتبط با پرداختها، در حساب کاربری شما ثبت میشود.
استفاده از خدمات الکترونیکی مالیاتی به شرکتها کمک میکند تا از دقت و بهموقعیت در پرداخت مالیاتهای خود اطمینان حاصل کنند و از مشکلات مالیاتی جلوگیری کنند. لازم به ذکر است که مشاهده سوابق مالیاتی و پرداخت مالیات شرکتهای سهامی خاص نیز به همین ترتیب انجام میشود.
مشاهده بدهی مالیاتی اشخاص حقیقی
اشخاص حقیقی میتوانند برای استعلام بدهی مالیاتی و مشاهده سوابق مالیاتی اشخاص حقیقی دیگر، با در دست داشتن کد ملی به سامانه امور مالیاتی مراجعه کنند. مالیاتها از انواع مختلفی مانند مالیات درآمد، مالیات مشاغل، مالیات ملک و غیره تشکیلشده و ممکن است به افراد تعلق گیرد.
گاهی اوقات، افراد ممکن است مالیاتهای خود را فراموش کنند یا به دلایل دیگری از پرداخت آنها سر باز بزنند که این امر منجر به ایجاد بدهی مالیاتی میشود. به منظور جلوگیری از این مشکلات، بهتر است که بهطور دورهای و با استفاده از درگاه خدمات الکترونیکی به وضعیت مالیاتی خود نگاهی بیندازید و در صورت داشتن بدهی، آن را بهموقع پرداخت کنید.
داشتن بدهی مالیاتی میتواند عواقب متنوع و سنگینی از جمله ممنوعیت خروج از کشور داشته باشد. بنابراین، به منظور حفظ وضعیت مالی و پیشگیری از مشکلات احتمالی، به مرتب استعلام و پرداخت بدهی مالیاتی خود را انجام دهید.
قوانین مالیاتی افراد حقیقی
قوانین مالیاتی میتوانند بر افراد حقیقی تأثیر بگذارند و بسته به شرایط و درآمد شخص، متفاوت باشند. در زیر به برخی از قوانین مالیاتی که بر افراد حقیقی ممکن است تأثیر بگذارند اشاره میشود:
• مالیات بر درآمد: این قانون مالیاتی بر درآمد افراد حقیقی تأثیر میگذارد. بهعنوان مثال، حقوق کارمندان و سود حاصل از فروش کالاها و خدمات بخش خصوصی و دولتی تحت این قانون مشمول مالیات هستند.
• مالیات ملک: افرادی که دارای املاک و مستغلات هستند، میبایست مالیاتی تحت عنوان مالیات ملک پرداخت کنند. این مالیات بر اساس ارزش ملک محاسبه میشود. برای پرداخت این مالیات افراد باید وارد سایت سازمان بودجه و برنامهریزیشده و بعد از احراز هویت، مالیات خود را پرداخت کنند.
• مالیات مغازه: اصناف و صاحبان مغازههای مختلف مانند اغذیهفروشیها و سوپرمارکتها، مشمول پرداخت مالیات مغازه هستند. مبلغ این مالیات بر اساس درآمد حاصل از مغازه و متغیر است. اگر این مالیات پرداخت نشود، ممکن است منجر به پمپ شدن مغازه شود.
• مالیات خریداری سکه با کد ملی: افرادی که سکههایی را از بانک مرکزی خریداری کردهاند، مشمول مالیات سکه میشوند. این مالیات بر اساس درآمد حاصل از سکهها محاسبه میشود. سکههایی که بانک مرکزی عرضه میکند برای مهار تورم و حباب سکه بوده و قیمت پایینتری نسبت به سکه بازار آزاد دارد. مالیات سکه در دسته مالیات درآمد قرار گرفته و نرخ مشخصی دارد. برای پرداخت این نوع مالیات نیازی به ارائه اظهارنامه مالیاتی نیست.
• مالیات خودرو: صاحبان خودروهای وارداتی و لوکس هر ساله باید مالیات خودرو خود را پرداخت کنند. این مالیات بر اساس ارزش خودرو محاسبه میشود. مقدار این مالیات برای خودروهای داخلی معادل ۱ درصد ارزش خودرو و برای خودروهای خارجی معادل با ۲ درصد ارزش خودرو محاسبه میشود.
نحوه پرداخت بدهی مالیاتی
پس از مشاهده سوابق مالیاتی نوبت به بررسی روشهای پرداخت آن میرسد. برای پرداخت بدهی مالیاتی خود، میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. در ادامه، روشهای معمول پرداخت بدهی مالیاتی را توضیح میدهیم:
۱. پرداخت مالیات بهصورت آنلاین از سامانه مورد نظر
• میتوانید به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور (https://www.tax.gov.ir/) مراجعه کنید و از سامانه الکترونیکی مالیاتی استفاده کنید.
• وارد حساب کاربری خود شوید و بدهی مالیاتی را مشاهده کرده و پرداخت کنید.
• برای پرداخت، معمولاً باید از درگاههای امنیتی این سایت استفاده کنید و اطلاعات کارت بانکی یا شماره شبا را وارد کنید.
۲. پرداخت قبوض مالیاتی از طریق خودپرداز
• بسیاری از بانکها امکان پرداخت قبوض مالیاتی را از طریق خودپردازهای خود فراهم میکنند.
• برای استفاده از این روش، به خودپرداز نزدیکترین بانک بروید، قبوض مالیاتی را انتخاب کنید و مبلغ بدهی را پرداخت کنید.
۳. پرداخت معوقات و امور مالیاتی با مراجعه حضوری به شعب بانکها
• میتوانید به شعب بانکی که با آن همکاری دارید مراجعه کرده و بهصورت حضوری بدهی مالیاتی خود را پرداخت کنید.
• در این روش، به کمک کارشناسان بانک میتوانید مشاورههای مدنظر در مورد پرداخت مالیات را دریافت کنید.
۴. پرداخت بدهی مالیاتی با مراجعه حضوری به سازمان امور مالیاتی کشور
• میتوانید به دفتر یا سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کرده و بهصورت حضوری بدهی مالیاتی خود را پرداخت کنید.
• از این روش معمولاً برای پرداخت مبالغ بالا یا موارد خاصی که نیاز به مشورت با مأمورین مالیاتی دارند، استفاده میشود.
۵. پرداخت قبض مالیات از طریق بارکد و بهصورت آنلاین
• میتوانید از طریق بانکهای اینترنتی و برنامههای بانکی موبایلی، با استفاده از بارکد موجود در قبوض مالیاتی، بهصورت آنلاین بدهی مالیاتی خود را پرداخت کنید.
سخن پایانی
در این مطلب در مورد روشهای مختلف مشاهده سوابق مالیاتی صحبت کرده و اطلاعات مفید و بهروزی را درباره استعلام سوابق مالیاتی و استعلام بدهی مالیاتی بهدست آوردیم. هنگام مشاهده سوابق مالیاتی و پرداخت بدهی، بهدقت اطلاعات مرتبط با پرداخت و شماره قبض را بررسی کنید تا اشتباهی پرداخت به مالیات اشتباهی انجام ندهید.
منبع : https://www.zarinpal.com
در جامعههای اقتصادی، مالیاتها نقش حیاتی در تأمین منابع مالی دولت و تعادل بودجه دارند. دو نوع مهم از مالیاتها، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد است که تفاوتها و ویژگیهای خاص خود را دارند. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد بپردازیم.
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
این نوع مالیات تنها بر مصرفکننده تأثیر نمیگذارد؛ در واقع، فروشنده نیز موظف است مبلغ مالیات معینی را بهعنوان بخشی از قیمت کالا یا خدمت در نظر بگیرد. این موضوع با تصور عمومی که تنها خریداران، مالیات را پرداخت میکنند، تفاوت دارد.
بهطور ساده، مالیات بر ارزش افزوده در مراحل مختلف تولید یک کالا یا خدمت اعمال میشود. برای مثال، در تولید یک محصول مانند کفش، خدمات مختلفی از جمله تولید مواد اولیه، تولید محصول نهایی و توزیع باید در نظر گرفته شوند. هر مرحله از این خدمات با مالیات مرتبط میشود که به آن مالیات بر ارزش افزوده میگوییم.
واحدهای تولیدی و اقتصادی مختلف در هر مرحله از زنجیره تولید مبلغ مالیات را افزوده و در نهایت این مبلغ به دولت پرداخت میشود. بنابراین، ارزش افزوده در هر مرحله محاسبه میشود و مبلغ کل مالیات بر ارزش افزوده تجمیعی از این ارزشهای افزوده خواهد بود که به دولت تعلق میگیرد.
بهطور کلی، مالیات بر ارزش افزوده در تمام مراحل اقتصادی مانند واردات، تولید، توزیع و مصرف اعمال میشود. تعیین مبلغ مالیات در هر مرحله باعث جمعآوری منابع مالی برای دولت میشود و در نهایت این مبلغ به تأمین خدمات عمومی و تعادل بودجه کمک میکند.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
در ادامه بحث تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، نوبت به بررسی نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده میرسد. فرآیند محاسبه مالیات بر ارزش افزوده با چرخه تولید یک محصول ارتباط دارد. هرچه مراحل تولید بیشتر شود، ارزش افزوده نیز افزایش یافته و در نتیجه قیمت نهایی محصول افزایش مییابد. در هر مرحله از تولید، مقدار مشخصی بهعنوان مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته شده و این مبلغ در نهایت به دولت پرداخت میشود.
برای توضیح مفهوم محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، یک مثال ساده را در نظر بگیرید:
فرض کنید یک شرکت در یک دوره چند ماهه، مبلغ X را برای خرید مواد و کالاها از تأمینکنندگان صرف کرده است. این مبلغ شامل مالیات بر ارزش افزوده از تأمینکنندگان است که بهطور کلی ۹ درصد به مبلغ خرید اضافه میشود. حالا همین شرکت محصول خود را با قیمت Y به فروش میرساند. این قیمت نیز شامل مالیات بر ارزش افزوده محصول است که ۹ درصد از قیمت فروش محصول افزایش مییابد.
پس از گذشت دوره معین، شرکت میزان مالیات بر ارزش افزوده دریافتی از مشتریان و پرداختی به تأمینکنندگان را محاسبه میکند. اگر مقدار دریافتی از مشتریان بیشتر از مقدار پرداختی به تأمینکنندگان باشد، این میزان مالیات بر ارزش افزوده اضافه پرداختی به دولت خواهد بود.
با این روش، مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله از تولید و توزیع محاسبه شده و مبلغ نهایی مالیات بر ارزش افزوده به دولت پرداخت میشود.
بیشتر بخوانید: کد مالیاتی چیست و چگونه کد مالیاتی بگیریم؟
انواع مالیات بر ارزش افزوده
مفهوم مالیات بر ارزش افزوده را درک کردیم، حال میخواهیم درباره انواع مختلف آن صحبت کنیم. این نوع مالیات به ۳ دسته تقسیم میشود:
مالیات بر ارزش افزوده تولیدی
در این نوع مالیات، هم برای کالاهای مصرفی و هم برای کالاهای سرمایهای مالیات اعمال میشود. این مالیات بهطور مستقیم بر ارزش افزوده به هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع افزوده میشود. در این نوع مالیات، هیچگونه اعتبار مالیاتی برای بنگاههای اقتصادی وجود ندارد.
مالیات بر ارزش افزوده درآمدی
در این نوع مالیات، پس از کسر هزینههای جانبی تولید و همچنین استهلاک، مالیات بر فروش خالص کالاها اعمال میشود. به عبارت دیگر، این مالیات بر اساس درآمد حاصل از فروش کالاها محاسبه میگردد.
مالیات بر ارزش افزوده مصرفی
در این نوع مالیات، تنها بر خدمات و کالاهای مصرفی مالیات اعمال میشود. تمام مخارج ناخالص در این مالیات حذف شده و تنها مالیات بر مصرف نهایی محاسبه میشود.
مالیات عملکرد چیست؟
همه کسبوکارها و شرکتها در طول سال با هزینههای مختلفی روبهرو میشوند که از جمله آنها میتوان به هزینههای پذیرایی، استهلاک، تبلیغات و موارد مشابه اشاره کرد. اگر تمامی این هزینهها از درآمد حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمات کسر شود، مبلغی به نام سود کسبوکار باقی میماند. این سود کسبوکار یا سود مجموعه، معمولاً تحت نام سود قبل از مالیات نیز شناخته میشود.
در ادامه بررسی تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، باید بگوییم که مالیات عملکرد به معنی پرداخت مالیات بر اساس سود حاصل از عملکرد کسبوکار است. شرکتها و کسبوکارها موظف هستند درصدی از سود خود را بهعنوان مالیات عملکرد به دولت پرداخت کنند.
بسته به قوانین مالیاتی مربوطه، شرکتها ممکن است مالیات عملکرد خود را بر اساس تقسیمات زمانی مختلف محاسبه کنند. برخی شرکتها، سال مالی خود را بر اساس تقویم میلادی محاسبه کرده و باید درخواستها و اظهارنامههای مالیاتی خود را حداکثر تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی به مراجع مالیاتی ارسال و مالیات عملکرد خود را پرداخت کنند؛ اما برخی دیگر از شرکتها سال مالی خود را بر اساس تقویم خورشیدی محاسبه کرده و معمولاً تا پایان تیرماه فرصت دارند تا مالیات عملکرد خود را پرداخت کنند.
محاسبه مالیات عملکرد معمولاً بر اساس درصدی از سود قبل از مالیات انجام میشود. این درصد ممکن است به توافق بین دولت و کسبوکارها تعیین شود و بهعنوان معیاری برای محاسبه مالیات عملکرد استفاده میشود. بنابراین، در نهایت، شرکتها میزان سود قبل از مالیات خود را با درصد تعیینشده ضرب کرده و این مبلغ را بهعنوان مالیات عملکرد پرداخت میکنند.
مالیات عملکرد چگونه محاسبه میشود؟
در ادامه بررسی تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، باید بگوییم که محاسبه مالیات عملکرد بر اساس درصدی از سود قبل از مالیات انجام میشود. پس از پایان سال مالی، شرکتها با تجمیع هزینهها و درآمدها، سود قبل از مالیات خود را محاسبه میکنند. این سود در واقع میزان تفاوت میان درآمدهای کل و هزینههای کل شرکت در طول سال مالی است.
بعد از محاسبه سود قبل از مالیات، درصدی از این مبلغ بهعنوان مالیات عملکرد تعیین میشود. این درصد ممکن است توسط قوانین مالیاتی کشور و یا توافقی میان دولت و کسبوکارها تعیین شود. برخی از کشورها از سیاقهای مختلفی برای محاسبه این درصد استفاده میکنند: مانند تخصیص بخشی از سود به مالیات عملکرد و بقیه سود به سهامداران.
در ایران، مالیات عملکرد برای اشخاص حقیقی و حقوقی به نرخهای مختلفی محاسبه میشود. برای اشخاص حقیقی، مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر محاسبه میشود:
• تا مبلغ ۵۰ میلیون تومان به نرخ ۱۵ درصد
• مازاد بر ۵۰ میلیون تا ۱۰۰ میلیون تومان به نرخ ۲۰ درصد
• مازاد بر ۱۰۰ میلیون تا ۲۵۰ میلیون تومان به نرخ ۲۵ درصد
• مازاد بر ۲۵۰ میلیون تا ۵۰۰ میلیون تومان به نرخ ۳۰ درصد
• مازاد بر ۵۰۰ میلیون تومان به نرخ ۳۵ درصد
به این ترتیب، سود قبل از مالیات شرکت را با درصد مالیات عملکرد مربوطه ضرب کرده و مبلغ مالیات عملکرد را به دولت پرداخت میکنند. این مالیات به دولت کمک میکند تا منابع مالی لازم برای انجام امور عمومی و تأمین خدمات عمومی را فراهم کند.
تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد چیست؟
بیشتر بخوانید: معافیت مالیاتی چیست؟ و به چه کسب و کارهایی تعلق میگیرد؟
در این قسمت، تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد را بررسی میکنیم:
۱. تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد در زمان پرداخت مالیات
یکی از اصلیترین تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، زمان پرداخت آنها است. در مالیات عملکرد، پرداخت مالیات بر اساس سود حاصل از کسبوکار در طول سال مالی انجام میشود؛ اما در مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر اساس مابهالتفاوت قیمت خرید و فروش کالاها و خدمات در هر مرحله تولید و توزیع اعمال میشود.
۲. دستهبندی مالیات
مالیات عملکرد به دسته مالیاتهای مستقیم تعلق دارد، یعنی مبلغ مالیات بهصورت مستقیم از سود شخص حقیقی یا حقوقی کسر میشود؛ اما مالیات بر ارزش افزوده جزئی از مالیاتهای غیرمستقیم است که در هر مرحله تولید و توزیع کالا و خدمات به قیمت نهایی افزوده میشود.
۳. تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد در نحوه محاسبه
یکی دیگر از اساسیترین تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، نحوه محاسبه این دو نوع مالیات است. محاسبه مالیات عملکرد از سود خالص شخص حقیقی یا حقوقی انجام میشود، در حالی که مالیات بر ارزش افزوده از مابهالتفاوت قیمت خرید و فروش کالاها و خدمات محاسبه میشود.
۴. نرخ مالیات
نرخ مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده باهم متفاوت است. معمولاً نرخ مالیات عملکرد برای اشخاص حقوقی (شرکتها) بالاتر از نرخ مالیات بر ارزش افزوده است.
۵. تعداد دورههای مالیاتی و ارائه اظهارنامه
در ادامه بررسی تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، باید بدانید که تعداد دورههای مالیاتی و زمان ارائه اظهارنامهها در مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده باهم تفاوتهای زیادی دارند. معمولاً دورههای مالیاتی عملکرد از ارزش افزوده کوتاهتر هستند و زمان ارائه اظهارنامهها نیز ممکن است متفاوت باشد.
۶. ارتباط با سازمان مالیاتی
اگرچه سازمان مالیات بر ارزش افزوده با سازمان مالیاتی همسو و همراستا است؛ اما کاملاً مستقل عمل میکند. به همین دلیل فرآیندها و قوانین هر دو نوع مالیات باهم متفاوت است.
۷. تشخیص نوع مالیات
یکی از تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، نحوه تشخیص آنها است. با اینکه هر دو به نوعی مالیات هستند؛ اما از آنجایی که فروش کالا و خدمات مودیان تفاوتهای زیادی دارد، روشهای تشخیص نوع مالیات نیز نیازمند دقت و تخصص است.
سخن پایانی
در نهایت، برای درک بهتر تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، باید به ویژگیها و ماهیت هریک توجه داشته باشید. محاسبه صحیح مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده از اهمیت بالایی برخوردار است و هرگونه اشتباه در این محاسبات ممکن است به بخشودگی، معافیت یا جریمه منجر شود. حسابداران و ممیزهای مالیاتی حرفهای میتوانند به شما در این زمینه کمک کنند. در صورت وجود حتی کوچکترین تردید یا ابهام، بهتر است با مشاوران اقتصادی و نمایندههای مالیاتی حرفهای و تجربهدار مشورت کنید.
منبع : https://www.zarinpal.com